ტექსტური ინფორმაცია

საბერძნეთის რესპუბლიკა (ბერძნ. Ελληνική Δημοκρατία-გამოითქმის როგორც ელინურ რესპუბლიკა რაც მისი ოფიციალური სახელიცაა^[5]) — სახელმწიფო სამხრეთ ევროპაში, ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე. საბერძნეთს სახმელეთო საზღვარი ჩრდილოეთით აქვს ალბანეთთან, მაკედონიის რესპუბლიკასთან და ბულგარეთთან, ხოლო სამხრეთითთურქეთთან. საბერძნეთს აღმოსავლეთიდან აკრავს ეგეოსის ზღვა, იონიის ზღვა დასავლეთიდან, ხოლო სამხრეთიდანხმელთაშუა ზღვა. საბერძნეთის სანაპირო ზოლი 13,676 კილომეტრით მსოფლიოში მეოცეა, რომელიც ქმნის კუნძულებისდიდი რაოდენობას (დაახლოებით 1400 საიდანაც 227 დასახლებულია). მათ შორისაა: კრეტა, დოდეკანესი, იონიის კუნძულები, კიკლადი. საბერძნეთის ოთხმოცი პროცენტ შედგება მთოვანი რელიეფისგან და მისი უმაღლესი მთა ოლიმპო2,917 მეტრს აღწევს.

სახელწოდება [რედაქტირება]

მომდინარეობს გრაიების ტომის ლათინური სახელისგან, Graeci-საგან, რომლებიც ცხოვრობდნენ იტალიაში ძვ. წ. მე-8 საუკუნეში. ბერძნული სახელი Ellas (Ελλάδα) წარმოსდგება hellenes-საგან. ეს არის ბერძნული ტომების საერთო სახელი, რომელიც საერთო წინაპრისაგან Helene-საგან შეიძლება მომდინარეობდეს.

გეოგრაფია [რედაქტირება]

საბერძნეთის რესპუბლიკა

ქვეყანა ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე, აგრეთვე ეგეოსის, იონიისა დახმელთაშუა ზღვის ასეულობით კუნძულზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია:ალბანეთი, მაკედონია, ბულგარეთი, თურქეთი.

• ფართობი: 131.900 კვ.კმ.
• ბუნება: მთიანი სისტემა — პინდოსი; უმაღლესი მწვერვალი — ოლიმპო2.917 მ; კუნძულები — კრეტა, კორფუ, როდოსი;სკიროსი;ლესბოსი; ტბა— ტრიხონისი. მდინარეები — ალიაკმონი, პინიოსი, სპერხიოსი.
• ბუნებრივი რესურსები: ბოქსიტები, მაგნეზიტი, ნავთობი, მარმარილო, ჰიდროენერგია.

სახელმწიფო [რედაქტირება]

• პოლიტიკური სისტემა: დემოკრატიული რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური: პრეზიდენტი.
• მთავრობის მეთაური: პრემიერ-მინისტრი.
• საკანონმდებლო ორგანო: ერთპალატიანი პარლამენტი (300 წევრი).
• ადმინისტრაციული დაყოფა: საბერძნეთი ადმინისტრაციულად იყოფა 54 რაიონად (ბერძ. „ნომოს“, რომლებიც გაერთიანებული არიან 13 რეგიონში (ბერძ. „პერიფერია“), ესენია: ატიკა,აღმოსავლეთი მაკედონია და თრაკია, დასავლეთი მაკედონია, დასავლეთი საბერძნეთი, ეპიროსი, თესალია, იონიის კუნძულები, კრეტა, პელოპონესი, სამხრეთ ეგეოსის კუნძულები, ცენტრალური საბერძნეთი, ცენტრალური მაკედონია,ჩრდილოეთ ეგეოსის კუნძულები. განსაკუთრებული სტატუსი აქვს აიონ-ოროსს ანუ ათონის მთის „სამონასტრო რესპუბლიკას“, რომელიც ქალკიდიკის ნახევარკუნძულზე მდებარეობს.

დემოგრაფია [რედაქტირება]

• მოსახლეობა: 10.665 ათასი (2003), მათ შორის ბერძნები —98%, მაკედონელები — 2%.
• ენა: ბერძნული.
• რელიგია: მართლმადიდებლობა.
• ქალაქები (ათ.): ათენი (Αθήνα) (747, აგლომ. — 3.247), სალონიკი (Θεσσαλονίκη)(361, აგლომ. — 802), პირევსი (Πειραιάς)(179), პატრა (Πάτρα)(167), ირაკლიონი (Ηράκλειο) (135), ლარისა (Λάρισσα) (125).

ეკონომიკა [რედაქტირება]

საბერძნეთი ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (242.8 მლრდ $) მსოფლიოში 33-ე ადგილი უკავია.

• ე.ე.პ. სტრუქტურა (%): სოფლის მეურნეობა — 9, მრეწველობა — 24, მომსახურება — 67;
• ე.ე.პ. (1 სულზე): 22.800 $.
• ექსპორტი: ტანსაცმელი, ზეითუნის ზეთი, ხილი, თამბაქო, ნავთობპროდუქტები.
• ბიუჯეტი: 45,000 მლნ $.
• ვალუტა: ევრო (EUR); 2002 წლამდე ბერძნული დრახმა.

მემკვიდრეობა [რედაქტირება]

აკროპოლისი

• ათენი — აკროპოლისი; ეროვნული არქეოლოგიური, ბიზანტიური, აკროპოლისის მუზეუმები; დიოგენეს შუქურა;ქარების კოშკი;ადრიანას თაღი;პოსეიდონის ტაძარი;
• სალონიკი — წმ. ელენეს ეკლესია, „თეთრი კოშკი“;
• ათონის მთა და მისი მონასტრები,
• როდოსი — იოანიტი რაინდების სასახლე, როდოსის კოლოსი
• ოლიმპია,
• კრეტა — ქალაქ კნოსოსის ნანგრევები;
• ბერძნული ეპოსი — ილიადა და ოდისეა (ძვ. წ. VIII საუკუნე).

ისტორია [რედაქტირება]

1829 წელს საბერძნეთმა მოიპოვა დამოუკიდებლობა ოსმალეთის იმპერიისაგან, მაგრამ ამას მოჰყვა მთელი ეპოქა პოლიტიკური გადატრიალებებისა და სამხედრო დიქტატურისა. თანამედროვე დემოკრატიული რესპუბლიკა 1975 წელს ჩამოყალიბდა. 1981 წელს იგი ევროპის კავშირის წევრი გახდა.